هورمون
کاربرد هورمون در باغبانی
مقدمه
هورمون به موادی اطلاق می‌شود که در بخشی از بدن موجود زنده ساخته شده و پس از انتقال اثراتی در دیگر قسمتهای موجود به جای می‌‌گذارد و در تراکم‌های بسیار کم فعالند. هورمونهای گیاهی در بافتهای مریستمی و یا جوان ساخته میشوند و بعد از انتقال یافتن اثر خود را در بافتهای که تا حدودی از محل سازنده دور است بجای می‌‌گذارند. تاکنون پنج گروه هورمون شناخته شده که همه آنها در کشاورزی بخصوص در باغبانی دارای کاربردهای گسترده‌ای هستند که عبارتند از: اکسین ، جیبرلین ، سیتوکینین ، اتیلن ، اسید آبسیزیک.
ماهیت اکسین
اکسینها ، گروهی از هورمونهای گیاهی هستند که باعث طویل شدن سلولهای گیاهی می‌گردند. این مواد طیف گسترده‌ای را از نظر واکنشهای رشد و نموی در گیاهان سبب میشوند. واژه اکسین یک اصطلاح عمومی است و به تعدادی از مواد طبیعی گفته می‌شود که فراوان‌ترین و مهمترین اکسین در گیاهان ، اندول استیک اسید (iaa) میباشد.
مهمترین اثراتی که به اکسین نسبت داده شده است عبارتند از: بزرگ شدن سلول گیاهی ، طویل شدن ساقه گیاه ، تولید ریشه ، تولید آوندهای چوبی ، افزایش رشد جوانه راسی ، جلوگیری از رشد جوانه جانبی ،تشکیل میوه ، بزرگ شدن میوه ، تشکیل گرهک در ریشه گیاهانی که دارای باکتریهای تثبیت کننده نیتروژن هستند ، جلوگیری از ریزش برگ ، بیوسنتز پروتئین و RNAو اثرات دیگر.
کاربرد بازدارنده‌های هورمونی در باغبانی
مقدمه
بازدارنده‌های هورمونی دسته دیگری از هورمونهای گیاهی هستند که بدلیل خاصیت بازدارندگی اکثرا برای کنترل شیمیایی علفهای هرز استفاده می‌شود. بازدارنده‌های هورمونی به دو دسته طبيعی و مصنوعی تقسیم میشوند. گروه طبیعی تنها شامل اسیدآبسیزیک است که در تمام گیاهان وجود دارد و گروه مصنوعی خود به چها گروه مواد بازدارنده رشد - مواد کند کننده رشد- مورفکتین و مواد شاخه زا را تقسیم میشوند.
مواد باز دارنده رشد:
این مواد از رشد گیاهان بطور کلی جلوگیری می‌کنند و باعث مرگ گیاهان میشوند که علف کش‌ها جزو این گروه هستند علاوه بر این ماده مالئیک هیدرازید هم جز این گروه است که در غلظتهای کم از رشد پیاز و سیب زمینی در انبار جلوگیری می‌کند ولی در غلظتهای بالا به عنوان علف کش است.
مواد کند کننده رشد
مواد تشکیل دهنده این گروه بدون اینکه تغییری در ظاهر گیاه و یا تعداد برگها و شاخه‌ها بوجود آوردند از رشد گیاه می‌کاهد. مهمترین کاربرد آنها در هرس و به گل نشاندن گیاهان و مقاومت گیاهان در برابر خشکی است.
مورفکتین‌ها :
این مواد به عنوان علف کش و نیز در گل انگیزی و ریزش میوه‌ها و شاخه زایی هم کاربرد دارند.
· مواد شاخه زا:
این مواد تحت عنوان مواد هرس کننده شناخته شده‌اند و برای هرس در باغات میوه از این مواد هم استفاده می‌شود
اسید آبسیزیک و توضیحاتی در مورد آن
اسید آبسیزیک
این هورمون بطور گسترده در گیاهان وجود دارد و این بازدارنده هورمونی حدود صد مرتبه از سایر بازدارنده‌ها قویتر است. وقتی که گیاه تحت تاثیر کمبودهایي نظیر آب ، اکسیژن و مواد غذایی قرار گیرد میزان این هورمون به سرعت بالا می‌رود و زمانیکه کمبود مربوط برطرف شود مقدار آن در طول یکی دو روز به حالت عادی بر می‌گردد
ماهیت شیمیایی اسیدابسیزیک
مراکز عمده ساخته شدن اسیدآبسیزیک:
محل خاصی وجود ندارد و تمامی اندامها بر حسب نیاز آنرا مي سازند
نحوه انتقال اسیدآبسیزیک در گیاه:
انتقال این هورمون در آوندها صورت میگیرد
کاربردهای هورمون اسیدابسیزیک در باغبانی
1.کمک به ریزش:
این بازدارنده هورمونی باعث تحریک ریزش و پیری برگ و میوه می‌شود
2.جلوگیری از سبز شدن بذر:
اسیدآبسیزیک از سبز شدن تعداد زیادی از بذرها جلوگیری کرده و یا سبز شدن آنها را به تاخیر می‌اندازد و نیز به علت همین ماده است که بذر در داخل میوه جوانه نمی‌زند
3.کند شدن رشد و ایجاد پیری:
اسیدابسیزیک رشد انوع زیادی از بافتها و اندامهای گیاهای از جمله ساقه‌ها و ریشه‌ها را کند می‌سازد و اثر دیگر آن مربوط به پیری اندامهای گیاهی است چون این هورمون تجزیه کلروفیل را تسریع می‌کند
4. تسریع در تشکیل ریشه:
در برخی از گونه‌های ریشه را بهبود می‌بخشد
5.اثر روی گلدهی:
در برخی از گیاهان روز کوتاه به گلدهی کمک می‌کند که ممکن است ناشی از کند سازی رشد باشد که خود ان می‌تواند برای گل دادن مساعد باشد.
6.در طولانی کردن دوره خواب بذور و جوانه‌ها و کوتاه داشتن قد گیاهان چوبی از این هورمون استفاده می‌کنند
7.استفاده از این هورمون باعث کنترل بسته شدن روزنه‌های گیاه می‌شود که بدین وسیله در هنگام کم آبی مانع از دست رفتن آب گیاه می‌شود
8.دخالت در تشکیل غده ها:
در گیاهانی كه در روزهای کوتاه غده های خود را گسترش می دهند عامل اصلی در تحریک رشد غده ها اسید ابسزیک میباشد
www.ake.blogfa.com www.ake.blogfa.com www.ake.blogfa.com