چغندر قند SUGAR BEET
- در بین عوامل موثر بر مرغوبیت تاثیر منطقه کشت بیشترین و کود ازته هم پس از آن تاثیر بر روی مرغوبیت قند دارد.
عوامل کشت 37% کود ازته 20% رقم و به زراعی 16% بارندگی و اقلیم11%
- در اواخر تابستان هوا رو به خشکی می رود و مقدار برگها کاهش یافته اند و تنفس کم می شود و غده در حال رسیدگی تکنولوژی می باشد دادن کود ازته زیاد باعث رشد برگها شده و از درصد قند می کاهد ابیاری زیاد نیز باعث جذب بیشتر می گردد، پس در این شرایط ابیاری کمتر و ندادن کود ازته توصیه می شود.
- در شرایط کشت زمستانه (خوزستان) درصد قند کمتر می باشد.
- متوسط برداشت 27-24 تن در هکتاری باشد.
- قند ابتدا در برگها بصورت قند ساده است سپس به غده رفته در آنجا تبدیل به ساکارز شده و ذخیره می گردد البته به صورت ساکارز هم در برگ ساخته می شود ولی کمتر است.
- با افزایش ازت محصول قند ابتدا کمی افزایش و سپس کاهش می یابد ولی درصد قند از همان ابتدا کاهش می یابد و محصول غده افزایش می یابد.
- رسیدگی فیزیولوژیکی چغندرقند، 2 سال پس از کاشت است ولی رسیدگی تکنولوژیکی هنگامیست که قند افزایش املاح کاهش یافته باشند.
- اگر چغندر قند یخ زده برداشت شود و سریعاً به کارخانه انتقال یابد می توان استفاده نمود ولی اگر یخ آن آب شود ، ساکارز به قندهای انورت تبدیل شده و می گندد.
- بهترین شرایط جهت چغندرقند بهاره وجود تابستان گرم جهت تامین حداکثر رشد و پائیز آفتابی با درجه حرارت شبانه نزدیک به صفر
- هوای سرد پس از کشت در بهار میتوان رشد چغندر قند را تا حد زیادی کاهش دهد.
- افزایش طول روز باعث افزایش وزن ریشه ها و مقدار ساکارز تولیدی تا 2 برابر خواهد شد ولی روی رشد قسمت های هوایی تاثیر چندانی ندارد.
- چغندر قند احتیاج به نور با شدت زیاد دارد.
- طوقه همان هیپوکوتیل و گردن اپی کوتیل می باشد.
- در برش عرضی چغندر دوایر تیره و روشن متحدالمرکزی مشاهده می شوند لایه تاریک دسته جات آوندی و دوایر روشن سلولهای حاوی قند هستند در چغندرقند 12-8 دایره و در چغندر علوفه ای 5-3 عدد وجود دارد.
- درصد ماده خشک ریشه با افزایش سن افزایش می یابد.
- در نتیجه عملیات به نژادی درصد قند واریته های چغندر قند را به 16 تا 20 درصد رسانده اند.
- به ازاء هر کیلوگرم مواد ناخالص که در شیره چغندر قند باشد 5/1 کیلوگرم قند در ملاس تلف می شود.
- کلیه ترکیبات ازته را که نمیتوان از عصاره جدا نمود ازت مضره نامیده می شوند . مثل بعضی اسیدهای آمینه (بتائین-تیروزین- آسپاراژین) ولی پروتئین ها و آمیدها موقع استخراج به آسانی جدا می شوند.
- برگها بصورت دایره ای قرار داشته که مسن ترین آنها در خارج قراردارد. با خشک شدن و ریزش هر برگ، برگ جدیدی جایگزین می شود. چون تشکیل برگهای جدید به قیمت تلف شدن قند تمام می شود باید از تلفات برگ جلوگیری نمود .
- ساقه گل دهنده از مرکز طوقه بیرون می آید و دارای برگهای کوچک و باریکی می باشد.
- چغندر قند دگرکشن است.
- جهت کشت زمستانه (خوزستان) و جلوگیری از گلدهی میتوان تاریخ کشت را کمی عقب تر برد.
- چغندرقند معمولاً دیپلونید است. باکلشی سین آنرا تتراپلوئید نموده و با یک دیپلوئید تلاقی داده و تریپلوئید بوجود آورده اند. بذور تجاری معمولاً مخلوطی از ارقام دیپلوئید – تتراپلوئید و تریپلوئید هستند که مقدار تریپلوئید بیشتر است.
- باید حداقل 4 سال فاصله بین کشت چغندر با گیاه ان دیگر حساس به نماتد وجود داشته باشد.
- در مناطق آلوده به نماتد بهترین گیاه قبل از چغندر قند یونجه می باشد.
- در بعضی آزمایشات از ازت دمبرگ جهت تعیین نیاز گیاه به کود ازته استفاده می شود. 1000ppm> نباید بشود.
- از ازت دمبرگ جهت بهترین زمان برداشت هم می توان استفاده کرد هرگاه کمترین مقدار باشد برداشت مناسب است.
- مصرف زیاد فسفر از تاثیر سوء ازت زیاد نمی کاهد و ممکن است درصد ساکارز ریشه را کاهش دهد.
- پتاس کافی جذب ازت زیاد را محدود می کند ولی پتاس زیاد باعث افزایش خاک ستر شیره چغندر شده و نامطلوب است.
- جهت افزایش تراکم کم کردن فاصله بین ردیفها اثر بهتری از کم کردن فاصله روی ردیفها دارد. 100000 -80000
- چغندر قند 3/2 نیاز رطوبتی خود را از لایه فوقانی خاک تامین می کند .
- ابیاری بارانی منجر به غلظت کمتر قند و کاهش کیفیت چغندر قند می گردد.
- به ازاء هر تن غده 4/3 تن تفاله تولید می شود که ارزش غذایی آن 3/2 ارزش غذایی سیلوی ذرت است.
- به ازاء هر تن چغندر 9تا 4 کیلوگرم ملاس تولید میشود.
- راندمان فتوسنتزی گونه های اهلی بیشتر از اجداد وحشی نیست بلکه برگهای عمودی تر گونه های اهلی بروی هم سایه نمی اندازد.
- از کل شکر تولیدی در جهان 60% از نیشکر و 40% ازچغندرقند استحصال میشود.
- کاشف قند در چغندرقند مارگراف و بنیانگذار صنعت قند شاگردش آخارد بود.
- ماده خشک برگ و طوقه:27% غده :70% و ریشه ها 3% میباشد.
- هرچه شرایط محیطی، جوی، تغذیه ای و... به نفع برگ حرکت کند، تولید قند کمتر میشود.
- بهترین نسبت غده به برگ 1 به 08/0 می باشد.
- قسمت نوک چغندر دارای 4% قند بوده و غالباً شکسته شده و جزو تلفات محسوب میشود.
- بیشترین میزان قند در مرکز غده میباشد.
- پایین ترین محل اتصال برگ به غده ، طوقه نامیده میشود.
- از قسمت مرکز، بیشترین کاهش را به طرف طوقه و کمترین کاهش را به طرفین داریم.
88% غده ذخیره ای قابل انتقال به کارخانه است.(12% باقیمانده:4 % نوک و 8% افت سبزینه ای بالا)
- پس حداقل مقداری که میشود به کارخانه برد 92=4+8 8 درصد میباشد.
- عواملی که ریشه چغندر را منشعب میکند:
1) کم عمقی خاک زراعی 2) فشردگی خاک 3) پخش کود حیوانی و کود سبز و شخم عمیق 4) بوته نشاء شده 5) پاره شدن ریشه اصلی در هنگام تنک کردن 6)آلودگی مزارع به نماتد و سایر آفات
- منشعب شدن غده در اوایل یک مساله ژنتیکی بود ولی حالا یک مساله زراعی است.
- کود حیوانی را به چغندر قند که نیاز به شخم عمیق دارد نمیدهیم.
- بهترینPH برای چغندرقند 2/7 است در PH بالاتر کمبود عنصر بر و در PH پایین تر مساله غیر قابل حل بودن فسفر را داریم.
- در زمینهای سبک و هموس ی تا PH=5/5 در صورتیکه اسیدی بودن خاک منشاء آلی داشته باشد، مناسب است.
- بر با رطوبت نسبت دارد. در PH بالا بر تثبیت میشود ولی با ابیاری مقدار بر قابل جذب را افزایش میدهیم. در خوزستان چون کشت پاییزه است و ابیاری هم میکنیم(بر خلاف مناطق با کشت بهاره که ابیاری نمیکنند) مشکل کمبود بر نداریم.
- کمبود بر باعث سیاه شدن برگها و طوقه و شکسته شدن برگهای قدیمی میگردد.
- چغندر در خاک ی که فعالیت بیوتکنولوژی مناسب داشته باشد، رشد خوب دارد ولی اگر فعالیت بیوتکنولوژی زیاد شود، ازت قابل کنترل نیست و کیفیت پایین می آید.
- بذور چغندر قند پلی جرم (چند جوانه ای):4-2 جوانه دارد، تک جوانه ای:1) ژنتیکی : 1-1 با روپوش 2-1 بدون روپوش
2) مکانیکی:
1-2 با روپوش 2-2 بدون روپوش
- مواد روپوش: رس- پودر سنگ- حشرهکش- قارچ کش- احتمالاٌ هورمون رشد.
- بذور جوانه اگر روپوش نداشته باشند، ژنتیکی نسبت به مکانیکی قدرت جوانه زدن بهتری دارد.
- در ایران بذور پلی جرم میکارند
منبع: مرکز مقالات کشاورزی