خط سیر ظهور علامتدر نگاه اوّل، به نظر میرسد که تمایز میان کمبود عناصر غذایی برای 13 عنصر معدنی ضروری، نسبتاً ساده باشد. امّا چنین فرضی نادرست است. در واقع، علایم کمبود کاملاً پیچیده هستند زیرا هر عنصر کارکردهای بیولوژیکی متفاوتی دارد و هر کارکرد ممکن است مجموعة مجزایی از اثرات متقابل با یک محدودة وسیع از پارامترهای محیطی داشته باشد. در مجموع، تعریف این علایم برای شرایط کمبود بحرانی یا مزمن، متفاوت است.کمبود بحرانی هنگامی اتفاق میافتد که یک عنصر برای مدّت کوتاهی در مرحلة رشد گیاه، از دسترس خارج میشود. کمبود مزمن هنگامی اتفاق میافتد که یک عنصر به طور مداوم محدود شود در حالی که گیاه برای رشد خود به آن نیازمند باشد.بیشتر علایم کمبود کلاسیک شرح داده شده در کتب درسی، نشان دهندة کمبودهای بحرانی هستند. بیشتر علایم عمومی در کمبودهای مزمن شبیه به هم بوده، شامل برگهای سبز تیره و رشد کم و یا آهسته میباشد. بیشتر توضیحات تیپیک منتشر شده دربارة علایم کمبود، در نتیجة آزمایشات هدایت شده در گلخانهها یا اتاقکهای رشد بوده، که در این صورت، گیاه در شرایط هایدروپونیک ( آبکشت ) یا مدیا که در آنها عناصر به طور کامل در دسترس قرار دارند، رشد داده شده است.در این شرایط، عناصر به آسانی در دسترس هستند. امّا هنگامی که عنصر تقلیل مییابد، گیاه به طور ناگهانی با کمبود بحرانی مواجه میشود. بنابراین مطالعات آبکشت، به توسعة کمبودهای بحرانی توجه دارند.در طرحهای آزمایشی مطالعة علایم کمبود عناصر ریز مغذّی، معمولاً این عناصر از محلول غذایی حذف میشوند. عناصر ریز مغذّی اغلب در دانه یا به صورت آلاینده در محیط حضور دارند پس یک گیاه پس از اینکه این مقادیر عناصر ریز مغذّی را به مصرف رساند، آن وقت علایم کمبود بحرانی را نشان میدهد.وقتی که علایم کمبود عناصر پر مصرف جستجو میشود، میتوان روی سرعت رشد و اندازة گیاه متمرکز شد. گیاه را به طور متناوب در مراحلی از رشد میتوان تحت کاربرد عنصری قرار داد که محدود کنندة رشد است. چون عناصر پر مصرف به طور مداوم به مقدار زیادی برای رشد گیاه مورد نیاز است، عناصر در دسترس به سرعت تقلیل یافته و در نتیجه باعث کمبود بحرانی میگردد.در سیستمهای طبیعی، گیاهان با تنشهایی با انواع و درجات مختلف رو به رو شده و علایم متفاوتی بروز میدهند. شاید بیشتر کمبود عناصر عمومی در محیطهای طبیعی، به خاطر کم شدن عنصری که نقش محدود کننده پیدا کرده، در اثر عوامل فرسایش باشد. در چنین وضعیتی، عنصر محدود کننده باعث ایجاد علایم کمبود مزمن عنصر میشود.اثر انتقال روی ظهور علامتاثر متقابل بین انتقال عنصر در گیاه و سرعت رشد گیاه، میتواند یک فاکتور مهم که نوع و محل علایم کمبود و توسعة آنها را تحت تأثیر قرار میدهد به شمار رود. برای بسیاری از عناصر متحرک مانند نیتروژن و پتاسیم، علایم کمبود به طور واضح در برگهای پیر و بالغ ظهور مییابند. زیرا در مواقع کمبود عنصر، این عناصر از برگهای پیر و بالغ به سمت برگهای جوان نزدیک مناطق رشد گیاه حرکت میکنند.در واقع، عناصر متحرکی که به تازگی توسط ریشهها جذب میشوند، به سمت برگهای تازه و مناطق رشد حرکت میکنند. بنابراین برگهای پیر و بالغ در طول زمان تنش، از عناصر متحرک خالی شده، در حالی که برگهای تازه، از مقادیر مطلوب بیشتری از عنصر برخوردار هستند.تمرکز واضح علایم کمبود عناصر کم حرکت مانند کلسیم، بُر و آهن، بر خلاف عناصر متحرک میباشد؛ در اینجا علایم کمبود ابتدا در مناطق رشد و برگهای جوان ظاهر میشوند در حالی که در برگهای پیر، مقادیر مطلوب عنصر باقی میماند. (فرضیهای وجود دارد مبنی بر اینکه این گیاهان غلظت کافی عنصر شروع به رشد کرده اما برای توسعه یافتن، به مازاد عنصر نیاز دارند). در گیاهانی که خیلی آهسته در طول چند فصل رشد میکنند عواملی به غیر از تغذیه (مانند نور کم) اگر به طور طبیعی محدود کننده نباشند حتی در صورت کمبود عناصری تحت این شرایط، گیاه به آرامی به رشد خود ادامه داده حتی بدون اینکه علایم کمبودی ظاهر شوند. این نوع ظهور مشابه آنچه در عناصر کم حرکت اتفاق میافتد میباشد، زیرا اضافه عناصر در برگهای پیر، سرانجام برای تأمین توسعة بافتهای جدیدتر به سوی آنها منتقل میشود. در مقایسه، گیاهی با رشد سریع، از کمبودهای شدید در بافتهای فعال رشدی از قبیل لبههای برگ و منطقة رشد گیاه، بیشتر آسیب میبیند. یک مثال کلاسیک از این مورد، کمبود کلسیم در سبزیجاتی مانند کاهو است که ظهور علایم روی حاشیة برگ (سوختگی نوک برگ) و منطقة رشد نزدیک مریستمها میباشد. حداکثر رشد کاهو اغلب به وسیلة سرعت جا به جایی درونی کلسیم به بافتهای در حال رشد، محدود میشود تا در نتیجة محدودیت ذخیرة عناصر در خاک.هنگامی که عناصر متوسط حرکت مانند گوگرد و منیزیم، عناصر محدود کنندة سیستم هستند، علایم کمبود به طور طبیعی در سرتاسر گیاه مشاهده میشوند. هر چند سرعت رشد و میزان در دسترس بودن عنصر میتواند اختلاف قابل توجهی روی محل بروز علایم ایجاد نماید. اگر کاربرد عنصر به صورت فرعی با میزان رشد مقایسه شود، علایم در بافتهای پیرتر مشاهده میشوند اما اگر کاربرد خیلی کم عنصری با میزان رشد مقایسه گردد، یا عنصر کاملاً تخلیه گردد، ابتدا بافتهای جوانتر ناکارا میشوند.