خانواده كتان (Linaceae)
گياهان دارويی اين تيره در استان مرکزی عبارتند از:
نام فارسي : كتان
نام علمي: Linum usitatissimum
نام محلي:کتان
نام فرانسه: Lin usuel
نام انگليسي:Line
نام آلماني: Flachs
مشخصات گياهشناسي:
گياهي است علفي, بي كرك, يكساله , سانتيمتر70-30 = h , برگهاي آن باريك, دراز, نوك تيز, به رنگ سبزمات داراي 3 رگبرگ طولي و گلهاي آن منظم, بزرگ, آبي, زيبا مركب از قطعات 5 تايي است. ميله پرچمها در قاعده با هم ارتباط دارد, ميوه آن پوشينه, مدور و محتوي يك دانه قهوهاي رنگ در هر خانه است. دانه آن قهوهاي روشن بدون بو, شفاف, لغزنده و به طول ميليمتر 5-4 و به ضخامت ميليمتر 5/1 است.
رويشگاه :اين گياه در ارتفاعات سفيد خاني و همچنين در رده چپقلي و در اطراف روستاي طرلان در توابع شهرستان اراك رويش دارد.
خواص درماني:دانه تنها قسمت مورد استفاده است. دم كرده 20-10 هزار دانه به مقدار 2 تا 3 فنجان در روز – خيسانده يك قاشق آن در نصف ليوان آب سرد – دم كرده مخلوط گرم 15 دانه و گرم 8 گرد شيرين بيان در 5/0 ليتر آب جوش جوشانده 50-12 هزار آن به صورت تنقيه – گرد دانه جهت تهيه ضماد به منظور رفع ناراحتيهاي جلدي خارش و تحريكات جلدي براي اين منظور آرد تازه دانه كتان را در آب سرد باز كرده تا به حالت خميري در آيد و بعداً حرارت داده و قطعات پارچه را به داخل آن وارد كرده و به حالت نسبتاً گرم روي موضع ميگذارند. مسهل با اثر ملايم و مدر است. به همين جهت سابقاً در موارد آب آوردن و استسقاء از آن استفاده ميشود.
تدوین:حمیدرضا میرداودی -عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی
منبع: مرکز مقالات کشاورزی AKE( بزرگترین وبلاگ کشاورزی ایران )