کاهش خسارت خشکسالی در گندم دیم

آفات مهم غلات ( قسمت اول ) سن مادر در اواخر اسفند تا اوایل فروردین موقعی که دمای هوا به حدود 10 درجه برسد از مخفی گاههای زمستانه خود که عمدتا در زیر گیاهان چند ساله از جمله گون می باشخارج می شوند .- سن مادر با تغذیه از برگها و جوانه انتهایی تا حدود 50% خسارت وارد می کند .- سن مادر تحرک زیادی دارد و تا 10 تا 15 کیلومتر می تواند پرواز کند و با تغذیه از یک مزرعهپس از 4 تا 5 روز پرواز کرده و به مزارع دیگر می رود.- پس فرصت مبارزه با سن محدود می باشد و در ضمن با یکبار مبارزه کار تمام نمی شود چون ممکن است سن های دیگری دوباره از مخفیگاههای خود خارج شده و وارد مزرعه شوند یا از مزارع دیگر که مبارزه انجام نشده است وارد شوند.- سن مادر بعد از تغذیه جفتگیری کرده و تخم های خود را در زیر برگها و بصورت دستجات 14 تا 16تایی در دو ردیف می کذارد . رنگ آنها در ابتدا سبز و بعد تیره می شود .- تخمها پس از 7 تا 10 روز تفریغ می شوند و پوره های سن یک خارج می شوند .- بیشترین خسارت را پوره های سن 2 و3 وارد می آورند که با مکیدن دانه های شیری گندم خسارت کیفی به محصول وارد می آورند .- از سموم مورد استفاده می توان فنیتریتیون و فنتیون با دز مصرفی 1 لیتر در هکتار ودسیس با دز مصرفی 300 سی سی در هکتار را معرفی نمود .- از پارازیت های سن میتوان از زنبور تلنموس که تخمهای سن را پارازیت می کن و مگس فازیاکه خود سن را پارازیت می کند نام برد .انواع سن سن های پا برگی (Coreidae )   اعضای این خانواده در اندازه متوسط بوده و غدد مولد بو د آنها خوب رشد کرده است . این غدد در طرفین قفس سینه بین پیش ران های 2 و 3 باز می شوند . سر این سن ها باریکتر از پیش قفس سینه است . در تعدادی از گونه ها ساق عقبی رشد زیادی کرده و شبیه برگ می باشد اغلب این سن ها از شیره گیاهی تغذیه می کنند ولی تعدادی شکارگر هستند.مثال : گونه Anasa tristis که از آفات مهم کدوئیان می باشد   سن آئلیا ( Aelia spp (Hem:pentatomidea معرفی:در ایران 4 گونه از این جنس وجود دارند که بیشتر در نواحی شمال و غربی کشور وجود دارند.اهمیت این حشرات پس از گندم در درجه دوم قرار دارد.َ1- A . acuminata 2- A . furcul 3- A . rostrata 4 A . virgiata زیست شناسی:زمستان را بصورت حشره کامل و در دامنه کوهها،دره ها ،دشتهای مشرف به کوهستان در پای بوته های گیاهان یا در زیر کلوخه های خاک به حالت استراحت بسر برده،در اوایل بهار به مساعر شدن هوا از این محلها خارج و روی گرامینه های وحشی تخمریزی می کنند.چون این گیاهان عمر کوتاهی داشته بعد از مدتی از بین می روند و زود می خشکند.در نتیجه پوره های سن 3 به بالا به مزارع جو و گندم مجاور می کنند و از خوشه ها، برگها و ساقه های سبز آبدار گندم تغذیه می کنند. روشهای مبارزه :مبارزه شیمیایی: 1- فنیتروتیون Ec 50% و1 لیتر در هکتار2-فنتیون Ec 50%و 1.2 -1 3- تری کلروفن Sp 80% و1.2 کیلو گرم درهکتار4-دلتا مترین EC 2.5 % و 300 سی سی در هکتار   سن گندم (کاسه پشتک ورامینی) Eurygaster integriceps HEM : Scutelleridae   معرفی:یکی از آفات مهم گندم و جو است و جرو آفات عمومی می باشد.مناطق مهم انتشار در کشور:اغلب مناطق گندمکاری کشورخسارت: 1-سن مادر: سنهای زمستانگذران می باشند(نر یا ماده) که ارتفاعات زمستانگذران خود را ترک نموده و در بهار به مزارع گندم و جو ریزش می نمایند.2-پوره ها:پوره های سن اول و دوم تغذیه چندانی نداشته ولی از سن سوم به بعد تغذیه آنها رو به افزایش گذاشته و در سن 4 و 5 به حداکثر خود می رسند.3-سن های نسل بهاره:این حشرات که همان سن های بالغ نسل جدید می باشند برای ادامه رشد و بدست آوردن قدرت پرواز به محلهای تابستانه و زمستانه خود احتیاج به تغذیه از دانه های سفت و آماده برداشت گندم دارند.چنانچه تراکم پوره ها در متر مربع به بیشتر از 5 عدد پوره برسد مبارزه بر علیه سن گندم ضروری است.خسارت در رابطه با گیاه میزبان:1-خسارت سن در مرحله پنجه زنی به تشکیل ساقه یا ابتدای تشکیل خوشه:در این مرحله حشرات نر یا ماده زمستان گذران از شیره برگ،شیره جوانه مرکزی،شیره ساقه جوان (قبل از ظهور خوشه با ابتدای نشکیل خوشه) مکیده و خوشه را خشک می نماید.این گونه خسارت خسارت کمی نام دارد و در نهایت خوشه تشکیل نمی شود.2-خسارت در مرحله گل دادن و ابتدای تشکیل دانه:در این مرحله از رشد حشرات کامل زمستان گذران و پورهای سنین پایین خسارت زده می شود که یا شیره ساقه را می مکد و خوشه می خشکد و یاپوره های سنین 2و3 از خوشه گندم و جو در مرحله گلدهی تغذیه و در نهایت دانه پوک می شود.3-خسارت در مرحله شیری و خمیری شدن دانه تا رسیدن گندم:در این مرحله سن های بالدار و پوره ها فقط از دانه تغذیه می کنند و به هیچ عنوان ساقه را نمی مکند.در این مرحله خسارت کیفی بیشتر مد نظر است چون سنها آنزیمهایی را برای "اینترولیز" پروتئینهای دانه گندم وارد دانه گندم میکنند که این آنزیم ها در داخل دانه باقی می مانند و در نهایت کیفیت خمیری آرد پایین آورده و اصطلاحاً خمیر ور نمی آید. زیست شناسی:زمستان را بصورت حشره کامل زیر پای بوته های گون یا Astrogalus و درمنهArtemesia حالت دیاپوز می گذرانند.در بهار وقتی دما به 20 درجه سانتی گراد می رسد سنها از اماکن زمستهنه خارج و بطور دسته جمعی پرواز می کنند.پرواز سنها معمولاً در اواخر اسفند و اوایل فروردین ماه شروع و در مناطق سردسیر از اواسط اردیبهشت ماه تا اوایل خردادماه ادامه دارد.در یک مزرعه 2 یا 3 بار ممکن سن است ریزش نماید.معمولاً 5-4 روز بعد از ریزش،جفتگیری کرده و 5 روز بعد تخمریزی می کنند.تخمها 3-2 ردیفی در دسته های 14 عددی در زیر برگها قرار داده می شوند.دوره جینی تخم 2-1 هفته طول می کشد سپس پوره ها خارج می شوند و سپس حشرات کامل نسل بهاره ظاهر می شوند.حشرات کامل نسل بهاره پس از ذخیره چربی مورد نیازبدن خود برای تابستانگذرانی به ارتفاعات شمالی می روند.سنها پس از ریزش اولین بارندگی های از ارتفاعات شمالی به دامنه های جنوبی می روند و در زیر بوته های گون و درمنه زمستانگذرانی می کنند.مبارزه:1- مبارزه بیولوژیک:7 گونه زنبور پارازیتوئید تخم از خانواده Hym:Scelionidae :basalis Asolcus=Trissolcus T.grandisT.rufiventrisT.semistriatusT.vassilieviT.festivaT.tumidus5 گونه مگس از خانواده ( DIp:Tachinidae ) که در مرحله لاروی پارازیت داخلی حشرات کامل سن گندم هستند:Phasia oblangoPhasia subcoleopteraEctophasia rubraChryseria helluoHelomyia lateralis2-مبارزه زراعی:• کشت زود در پاییز(هراکشت) و برداشت سریع در آخر بهار• کشت واریته های زودرس• برداشت دو مرحله ای محصول بدین صورت که در مرحله خمیری خوشه ها را درو می کنند و با تسریع در خشک کردن آنها چند روز بعد اقدام به کوبیدن آنها می کنند.• کشت جو در مناطق سن خیز چون زودتر از گندم برداشت می شوند.3- مبارزه شیمیایی:1- فنیتروتیون Ec 50%و 1 لیتر در هکتار2-فنتیون Ec 50% و1.2 -1 3- تری کلروفن Sp 80%و 1.2 کیلو گرم درهکتار4-دلتا مترین% EC 2.5 و 300 سی سی در هکتار               منبع: بزرگترین وبگاه مرکز مقالات کشاورزی و کلیه گرایش های کشاورزی