پروانه زنبورمانند درختان سيب
Synanthedon myopaeformis
(Lep: Sesiidae)
اين گونه در مناطق وسيع از كشورهاي اروپايي و آسيايي انتشار دارد. از آفات مهم درختان سيب ميباشد. لاروهاي اين آفت در منطقه كامبيوم در زير پوست تنه درختان، روي تنه و شاخههاي اصلي فعاليت دارند و گاهي باعث خشك شدن كامل درختان ميگردند.
زيستشناسي
زمستان گذراني اين حشره به صورت لاروهاي سنين مختلف در محل تغذيه يعني دالانهاي پيچ و خمدار لارو در زير پوست ميباشد. لاروها براي تغذيه به چوب آسيبي نميرسانند بلكه تغذيه آنها از پوست و كامبيوم است. لاروهاي زمستان گذران در بهار سال بعد مجدداً شروع به فعاليت كرده و پس از تكميل دوران لاروي در حالي كه طول آنها به حدود 15 تا 18 ميليمتر ميرسد و به رنگ زرد عسلي به يك خط تيره پشتي درميآيند، در زير پوست تبديل به شفيره ميشوند. لاروها قبل از شفيره شدن پيلههاي مخصوص مركب از تارهاي ابريشمي و خوردههاي پوست و فضولات قهوهاي رنگ ميسازند و در داخل آن تبديل به شفيره ميشوند. لاروها پس از يك تا دو هفته و طي دوران شفيرگي كامل شده و پروانهها ظاهر ميشوند. اين زمان در حدود اواسط خردادماه تا اوايل تيرماه ميباشد. پرواز پروانهها و فعاليتهاي حياتي آنها شامل جفتگيري و تخمريزي در روز انجام ميشود. ماده تخمهاي خود را به صورت انفرادي و گهگاه چند عدد در جوار يكديگر در شكافها و زخمهاي روي پوست تنه و شاخههاي قطور ميگذراند. در اين رابطه حتي در محل هرس شاخههاي قطور نيز تخم اين حشره ديده شده است. در روي تنههاي سالم، حشره ماده حتي از تركهاي بسيار خفيف ناشي از تغييرات اقليمي و عوامل فيزيولوژيك گياهي نيز جهت تخمگذاري استفاده مينمايد.
دوره چنيني تخم متفاوت و از 8 تا 20 روز متغير است. لاروها پس از خروج از راه شكاف و يا زخمي كه تخم در آن گذاشته شده است به داخل پوست نفوذ نموده و تغذيه را شروع مينمايند. تغذيه هم از بافتهاي در حال فساد و هم از بافتهاي تازه ميباشد. فضولات لاروي به صورت دانههاي ريز قهوهاي رنگي بوده كه گهگاه از شكافها بيرون زده و محل فعاليت لاروي را مشخص ميسازد. اين لاروها تا بهال سال آينده در همين محلها زمستان را ميگذرانند. بنابراين يك نسل در سال دارد.
کنترل:
در مورد درختان پذيراي اين آفت دو نكته بسيار مهم قابل بحث ميباشد.
1ـ بيشتر درختاني كه جهت تخمريزي انتخاب ميشوند يا رها شدهاند و يا از نظر كاشت وضعيتي رضايتبخشي ندارند.
2ـ هر نوع شكاف، ترك . زخم روي تنه و شاخهها باعث جلب اين آفت براي تخمريزي خواهد گرديد. در اين رابطه حتي تركها و تغيير شكلهاي ناشي از عوامل بيماريزا مانند بيماري معروف قارچي خوره كه در نقاط ميوهخيز كوهستاني به فراوني روي درختان سيب رايج است باعث جلب اين حشره براي تخمريزي ميگردد. لذا مهمترين طريقه پيشگيري از حمله و خسارت اين آفت رعايت اصول صحيح باغداري، آبياري به موقع، هرس و پانسمان زخمهاي روي تنه با مواد ضدعفوني كننده و چسب پيوند ميباشد. سمپاشي تنه و شاخههاي اصلي درخت يك هفته پس از ظهور حداكثر حشرات كامل در بهار، تراشيدن آن قسمت از پوست تنه كه خشك و فاسد شده و پوشاندن محل زخم با چسب پيوند بسيار مؤثر است.
3- دادن كودهاي ازته و حيواني و انجام آبياري كافي موجب رشد سريع پوست و خفته كردن آفت ميگردد.
4- سموم فسفره 3-2 درهزار
5- اندوسولفان(تیودان)
منبع: مرکز مقالات کشاورزی AKE( بزرگترین وبلاگ کشاورزی ایران )